Bezdomności nie można traktować jako prostej konsekwencji ubożenia społeczeństwa, bo problem ten, obok biedy, obejmuje rozluźnienie więzi międzyludzkich, tragedie osobiste, choroby, uzależnienia, przestępczość, degradację psychiczną i fizyczną, utratę prestiżu społecznego, czy poczucia własnej wartości.

Nie jest on zatem wyłącznie przedmiotem zainteresowania polityki i pomocy społecznej.  

W kontekstach bezdomności istnieje również przeżycie wcale nieobce nam wszystkim. Czy zastanawialiście się kiedyś nad światem wewnętrznym ludzi nie posiadających swojego miejsca na ziemi?

W jakimś sensie wszyscy go szukamy...

Dom to system scalający i porządkujący rzeczywistość. Centrum, którego nieobecność powoduje dezorientację w świecie, którego człowiek nie ogarnia, nie rozumie i w którym nie ma własnego miejsca. 

Czym jest brak mentalnego Domu?

Współczesne koczownictwo oznacza powszechny, choć jeden z możliwych, typów egzystencji, której właściwością jest poczucie zerwania więzi z miejscem wspólnoty. Oczywiście, w cywilizacjach koczowniczych, czy wśród ludów preneolitycznych, tymczasowe bytowanie nie oznaczało bezdomności.

We współczesnej kulturze zanika instytucja Domu, konsumowanego przez zachłanny proces życia. 

Albert Schweitzer w połowie XX w. pisał: 

Wolność duchowa i materialna są ze sobą związane. Kultura wymaga istnienia ludzi wolnych. Współczesnego człowieka cechuje jednak ograniczenie wolności i osłabienie zdolności myślowej. Brak wolności potęgują ogromne aglomeracje miejskie, odrywające ludzi od żywiącej ich ziemi, od własnego domu i od natury.

Oprócz braku domu realnego, można mówić o innych bezdomnościach.

1. Psychicznej - gdy brak jest domu pojmowanego jako rodzina, brak poczucia bliskości, więzi z krewnymi, poczucie samotności i odmienności w rodzinie i społeczeństwie;
   
2. Mentalnej, czyli stanie świadomości - braku zinterioryzowanej przestrzeni, "psychizacji" świata realnego, utożsamienia z tą przestrzenią;
   
3. Egzystencjalnej - wykorzenieniu, poczuciu utarty więzi człowieka z transcendencją, braku możliwości uporządkowania świata, zburzeniu tradycyjnej aksjologii - poczuciu absurdu, dezorientacji w skali uniwersalnych wartości, przeczuciu zagrożenia bytu;
   
4. Socjopolitycznej - doświadczaniu wyobcowania w konkretnym porządku społeczno-politycznym, niemożności zaakceptowania norm organizujących życie wspólnoty lub odrzucaniu reguł panującego systemu politycznego.
   

Dlaczego o tym piszemy?

Szukając możliwości dokonania humanistycznego odniesienia, przyglądając się doświadczeniu bezdomności, lokujemy ją w sferze pojęć aksjologicznych, wiążąc, między innymi z potężną degradacją systemu wartości. Indywidualnego i społecznego.

Jako społeczeństwo mamy tendencję do selektywnego spojrzenia na osoby bezdomne, które stają się przezroczyste w naszym kolorowym, szybkim świecie.

Ania Hasterok